سهم پژوهشگران ایرانی از علم برتر جهان، شرایط مقالات داغ و پراستناد
به گزارش سیلور 7، به گزارش خبرنگاران به نقل از پایگاه استنادی علوم دنیا اسلام (ISC)، با حضور سرپرست ISC، دکتر محمدجواد دهقانی در مراسم تجلیل و تقدیر از پژوهشگران برتر دانشگاه سمنان از بیش از 50 پژوهشگر برتر این دانشگاه تجلیل شد. این مراسم با شرکت مسئولان استان سمنان(معاون استاندار، شهردار و فرماندار)، مدیران و اعضای هیئت علمی دانشگاه سمنان برگزار گردید.
با ما همراه باشید تا با بهترین تور ویتنام با یکی از بهشت های روی زمین اشنا شوید و زیبایی های هوشی مین و هانوی را در سفر دلپذیری تجربه کنید.
دهقانی با ارائه گزارش شرایط علمی کشور از بعد کیفی و توجه دانشگاه ها گفت: یکی از شاخص های کیفی در فراوری علم در دنیا آنالیز مدارک و مقالات انتشار یافته در سطح بین المللی در تقسیم بندی مقالات پراستناد (Highly cited papers) و مقالات داغ (Hot papers) و نیز مقالات برتر (Top papers) است. مقالات برتر (و یا یک درصد برتر) سهم مهمی از علم روز بوده که جهت توسعه علمی در سطح بین المللی را نشان می دهد و در واقع به دو دسته مقالات پراستناد و مقالات داغ تقسیم می گردد.
وی اضافه نمود: طلایه داران علم مؤسسه کلاریویت آنالیتیکس (ESI) معتبرترین مجلات بین المللی را به 22 رشته موضوعی تقسیم نموده و بر حسب تعداد استنادهای دریافت شده، مقالات پراستناد را معرفی می نمایند که شامل یک درصد از مقالات دنیا در طول 10 سال گذشته می گردد، اما مقالات داغ، مقالات تنها یک دهم درصد از مقالات برتر در دو سال اخیر را تشکیل می دهند. باید در نظر داشت که انتشار این دسته از مقالات ساده نیست و هر مقاله بعضی مواقع بیش از یکسال زمان می برد.
به گفته سرپرست ISC آمار موجود در طلایه داران علم مؤسسه کلاریویت آنالیتیکس (ESI) حاکی از آن است که پژوهشگران کشور در چند سال اخیر با توجه و تأکید بر کیفیت توانسته اند سهم کشور از مقالات یک درصد برتر دنیا را به موازات رشد فراوری علم کشور افزایش دهند.
وی گفت: داده ها و آمارهای موجود در خصوص مقالات برتر ایرانی به ویژه آنچه که در پایگاه بین المللی مؤسسه کلاریویت آنالیتیکس (Clarivate Analytics) آمده، همچون مقالات پراستناد، مقالات داغ و پژوهشگران برتر حکایت از رشد روز افزون کیفیت مقالات و انتشارات ایرانی در سال های اخیر دارد. طبق داده های این پایگاه، در حال حاضر در مجموع تعداد 2 هزار و 261 مقاله برتر (Top papers) و 90 مقاله داغ توسط پژوهشگران ایرانی منتشر شده که این تعداد 2.66 درصد کل مقالات داغ دنیا بوده است.
به طور خاص در جدول یک، مقایسه کمی از میزان مدارک انتشار یافته، مقالات داغ و مقالات پراستناد در سال 2019 به ترتیب در دنیا، منطقه خاورمیانه (17 کشور)، کشورهای اسلامی (57 کشور) و ایران نشان داده شده است. این اطلاعات در تاریخ 23 آذر 98 از پایگاه بین المللی کلاریویت آنالیتیکس و محصولات آن استخراج شده است:
جدول 1: صندلی ایران از نظر تعداد مدارک انتشار یافته در دنیا، منطقه و کشورهای اسلامی در سال 2019
| کشور/ منطقه | تعداد مدارک | مقالات داغ | مقالات پراستناد |
| فراوری علم دنیا | 2655359 | 1177 | 12136 |
| فراوری علم منطقه خاورمیانه (17 کشور) | 180289 | 130 | 1090 |
| فراوری علم کشورهای اسلامی (57 کشور) | 242253 | 123 | 1198 |
| فراوری علم ایران | 53718 | 42 | 376 |
وی گفت: همان طور که در جدول 1 مشاهده می گردد، میزان مدارک علمی انتشار یافته و ثبت شده در این پایگاه به ترتیب در دنیا، منطقه خاورمیانه، کشورهای اسلامی و ایران به ترتیب برابر با 2655359، 180289، 242253 و 53718 مدرک علمی بوده است.
دهقانی اضافه نمود: همچنین تعداد مقالات داغ و پراستناد در ستون های سوم و چهارم جدول نشان داده شده است. همان طورکه مشاهده می گردد تعداد مقالات علمی پراستناد دنیا، منطقه خاورمیانه، دنیا اسلام و ایران در سال 2019 به ترتیب برابر با 12136، 1090، 1198 و 376 مدرک بوده و نیز تعداد مقالات داغ دنیا، منطقه خاورمیانه، دنیا اسلام و ایران به ترتیب برابر با 1177، 130، 123 و42 مدرک بوده است.
با توجه به این آمار، رتبه و سهم ایران از نظر تعداد انتشار مدارک، مقالات داغ و مقالات پراستناد در دنیا، منطقه و دنیا اسلام در جدول 2 نشان داده شده است:
دهقانی گفت: در ادامه در جدول 2 ملاحظه می گردد که بر اساس تعداد مدارک ثبت شده در سال 2019، ایران با سهم 02/2 (دو و دو صدم)درصد در دنیا رتبه 16، با سهم17/22 (بیست و دو و هفده صدم) درصد در دنیا اسلام رتبه اول و نیز با سهم 79/29 (بیست و نه و هفتاد و نه) درصد کل علم در منطقه خاورمیانه رتبه اول را دارد (شکل 1). به عبارت دیگر حدود 30 درصد از حجم مدارک علمی انتشار یافته در خاورمیانه در سال 2019 توسط پژوهشگران جمهوری اسلامی ایران فراوری شده است.
جدول 2: صندلی و سهم ایران از نظر تعداد انتشار مدارک، مقالات داغ و مقالات پراستناد
| دنیا | دنیا اسلام (57 کشور) | خاورمیانه (17 کشور) | |
| رتبه ایران (فراوری علم) | 16 | 1 | 1 |
| رتبه ایران (مقالات داغ) | 17 | 1 | 1 |
| رتبه ایران (مقالات پراستناد) | 17 | 1 | 1 |
| سهم ایران از فراوری علم (درصد) | 2.02 | 22.17 | 29.79 |
| سهم ایران از مقالات داغ (درصد) | 3.56 | 34.14 | 32.3 |
| سهم ایران از مقالات پراستناد (درصد) | 3.09 | 31.38 | 34.49 |
سرپرست ISC اضافه نمود: این در حالی است که از منظر کیفی در دو شاخص مقالات داغ و نیز مقالات پراستناد شرایط ایران نیز مناسب تر است. به طوری که 3.56 (سه و پنجاه و شش صدم) درصد مقالات داغ دنیا و نیز 34.14 (سی و چهار و چهارده صدم) درصد مقالات داغ دنیا اسلام و 32.3 (سی و دو و سه دهم) درصد مقالات داغ منطقه خاورمیانه توسط پژوهشگران ایرانی فراوری می گردد (شکل 2).
وی گفت: همچنین سهم ایران در فراوری مقالات پراستناد در دنیا 3.09 (سه و نه صدم) درصد، دنیا اسلام 31.38 (سی و یک و سی و هشت صدم) درصد و منطقه خاورمیانه 34.49 (سی و چهار و چهل و نه صدم) درصد است. این امر نشان می دهد که پژوهشگران جمهوری اسلامی ایران به خصوص در چند سال اخیر توجه ویژه ای به کیفیت مقالات و نتایج پژوهشی خود دارند.
شکل 1: مقایسه سهم فراوریات علمی ثبت شده ایران با کشورهای اسلامی و منطقه خاورمیانه در سال 2019
شکل 2 : مقایسه سهم مقالات داغ ثبت شده ایران با کشورهای اسلامی و کشورهای منطقه خاورمیانه در سال 2019
دهقانی گفت: از نظر میزان انتشار مقالات و مدارک علمی، دانشمندان ایرانی در مجلات با کیفیت چارک اول (Q1)، آنالیز داده های پایگاه InCite نشان می دهد در طی دوره 5 ساله 2018-2014، هر ساله تعداد مقالات و نیز تعداد مقالاتی که در نشریات Q1 به چاپ رسیده رشدی صعودی داشته است به گونه ای که نرخ رشد مقالات Q1 در این بازه زمانی 5 ساله برابر 81 درصد است.
وی گفت: ایران در سال 2014 با 7438 مدرک، دارای رتبه سی و دوم بوده است اما در سال 2018 با 13 هزار و 431 مقاله منتشر شده در مجلات Q1 به صندلی بیست و پنجم دنیا ارتقاء یافته است. همچنین آمار مربوط به دوره پنج ساله اخیر (2014-2018)، نشان می دهد که پژوهشگران ایرانی با منتشر کردن 36 هزار و 683 مقاله در مجلات Q1 به صندلی 29 دنیا و در میان کشورهای اسلامی در صندلی دوم قرار گرفته اند.
سرپرست ISC یادآور شد: به علاوه، شاخص دیگری که می تواند مدنظر قرار گیرد تعداد مدارک منتشر شده ایرانی در مجلات دارای ضریب تأثیر(JIF) بین المللی است. در این راستا پژوهشگران ایرانی با انتشار 134 هزار و 200 مدرک در پنج سال اخیر (2018-2014) رتبه نوزدهم در دنیا و دوم در بین کشورهای اسلامی کسب نموده اند.
منبع: خبرگزاری مهر